BUKOWINA T.               BIAŁKA T.               BRZEGI               CZARNA GÓRA               GROŃ               JURGÓW               LEŚNICA               RZEPISKA       

Czarna Góra

  
 
  
 

Czarna Góra jest jedną z czternastu wsi Polskiego Spisza. Nazwa wsi pochodzi od wyglądu góry porośniętej kiedyś gęstym lasem świerkowym. Według przekazów ustnych pod koniec XV wieku przybyły tu grupa Wołochów uchodzących z południowej Europy przed nawałą turecką. Pierwotni osadnicy byli ludźmi lasu, drwalami, myśliwymi i pasterzami. Z zachowanej najstarszej, z 1655 roku księgi metrykalnej parafii Łapsze Wyżne wynika, że oprócz rodzin bałkańskich osiedlali się przybysze z sąsiedniego Podhala, którzy stali się grupą dominującą.

Pomimo że jest to jedna wieś, dzieli się ona, na trzy prawie odrębne części: Zagóra - część wsi od strony Trybsza, Sołtystwo (najstarsza część) położone najwyżej na siodle góry i część zasadnicza od strony Jurgowa. Osobliwością tej miejscowości jest największe w okolicy osiedle Romskie tzw. Kamieniec (znajduje się przy moście na Białce). Obecnie Czarna Góra liczy 1506 mieszkańców z dawnych czasów zachowało się kilka starych spiskich zagród, zwłaszcza na Sołtystwie.

W Czarnej Górze, w części nad Białką wybudowano w 1872 roku kaplicę p.w. Trójcy Świętej, a na osiedlu Budzówka przydrożną kapliczkę p.w. Św. Jana Nepomucena, ufundowaną po powodzi w 1874 roku. W 1984 r. powstaje kościółek który w latach 1998-2000 powiększono i dobudowano wieże. W części wsi od strony Trybsza - Zagóra, w 1994 roku wybudowano nową świątynie p.w. Przemienienia Pańskiego. U podnóża kościoła znajduje się grota Matki Boskiej Fatimskiej.

W północnej części Czarnej Góry w osiedlu zwanym "Zagóra", stoi drewniana zagroda należąca niegdyś do tutejszej rodziny Korkoszów. Układ zabudowań jest przykładem rozwoju spiskiej zagrody: od prostej, składającej się z dwóch zabudowań (chałupa i stajnia) w końcu XIX wieku, do złożonej z wielu budynków w latach trzydziestych obecnego stulecia. Najstarsze budynki zbudowane zostały pod koniec XIX wieku przez Alojzego Chyżnego. Przez kilka lat Alojzy Chyżny przebywał w Amerce. Po powrocie do wsi w roku 1919 rozbudował chałupę, dobudowując okazałą "wielką izbę" z komorą. Dalsza rozbudowa zagrody dokonana została już przez Sebastiana Korkosza, męża Elżbiety, córki Alojzego.

W latach trzydziestych powstały kolejne zabudowania gospodarcze: kamienna stajnia, wozownia i chlew. W dawnej stajni umieszczono pierwszy we wsi kierat. Ostatnia rozbudowa miała miejsce w latach czterdziestych - wówczas to postawiono izbę zwaną "letnią" lub "pańską" z osobnym wejściem przez ganek.

W latach pięćdziesiątych rodzina Korkoszów przeniosła się na stałe do Słowacji, gdzie obecnie mieszka. W roku. 1980 potomkowie Sebastiana Korkosza przekazali zagrodę na rzecz Skarbu Państwa, z życzeniem, aby powstało tu muzeum. Po przeprowadzeniu remontu konserwatorskiego Muzeum Tatrzańskie zorganizowało we wnętrzach budynku ekspozycję etnograficzną, obrazującą bogate gospodarstwo spiskie z okresu międzywojennego.

W ciągle zmieniającej się wsi drewniana zagroda Korkoszów jest miejscem, gdzie jeszcze ciągle żyje odchodzący już w przeszłość świat chłopskiej kultury.

Części mieszkalne zagrody - sień, kuchnia, "wielka izba", "letnia izba" - usytuowane są jedna za drugą. W sieni, która przeważnie była wykorzystywana jako skład przedmiotów potrzebnych w gospodarstwie, znajdował się również warsztat stolarski. Jego właściciel wykonywał wszelkie niezbędne w gospodarstwie sprzęty, począwszy od mebli aż po naczynia. są tu i inne sprzęty - drewniane naczynia na mleko i stępa, ręczne żarna. Z sieni wejście prowadzi na strych, czyli izbę, miejsce, gdzie w sąsiekach przechowywano ziarno, a w skrzyniach i dzieżach produkty żywnościowe. Kuchnia jest pomieszczeniem, w którym dawniej, zanim powstały izby, koncentrowało się życie rodziny. Tutaj spano, jedzono, gotowano strawę, pieczono chleb, przędło się len i wełnę.

Wyposażenie "pańskiej izby", przeznaczonej dla gości, jest takie, jak w latach czterdziestych, gdy mieszkała tu jeszcze rodzina Korkoszów. Dodatkowo na stałe został dostawiony, do dzisiaj używany, warsztat tkacki. W izbie znalazły się również rzeźby i fotografie przedstawiające członków tej utalentowanej plastycznie rodziny. Są wśród nich rzeźbiarze, malarka na szkle i tkaczka. Na półce stoi rzeźba Upadek Chrystusa pod krzyżem, dłuta Ludwika Korkosza, a na piecu gipsowa rzeźba wykonana również przez Ludwika Korkosza - głowa Sebastiana Korkosza.

W jednym z zabudowań gospodarczych, kamiennej stajni, na uwagę zasługuje wystawa obrazująca obróbkę lnu, na którą składają się narzędzia służące do tłuczenia, czesania i przędzenia lnu, natomiast w wozowni, zgodnie z jej przeznaczeniem, stoi wóz, a w nim dwa półkoski, plecione kosze, które do niego wkładano. Na wozie umieszczono obońki, w których wożono mleko z hal. Tutaj stoi również drewniane urządzenie służące do podnoszenia chałupy w celu wymienienia podwaliny, podmurówki czy wykopania piwnicy. Mieszkańcy Czarnej Góry kultywują stare tradycje rolnicze i pasterskie. Jest tu kilku wyśmienitych pszczelarzy , hodowców gołębi i owiec. Latem wypoczywający w Czarnej Górze korzystają z kąpieli w czystej rzece. Podziwiają z wielu punktów widokowych wspaniałą panoramę Tatr oraz dolinę Białki. W 1921 roku na najwyższym wzniesieniu, Czarnej Góry Litwince (903m n.p.m.) odbyły się pierwsze szybowcowe mistrzostwa Polski. Obecnie z dogodnego stoku korzystają amatorzy lotni, paralotni, a zimą narciarze. Na zboczu Litwińskiej Grapy (wschodni stok) znajduje się najdłuższy wyciąg narciarski na terenie gminy Bukowiny Tatrzańskiej. Z Litwinki roztacza się również cudny widok na cztery parki narodowe. (Tatrzański Park Narodowy, Babiogórski Park Narodowy, Gorczański Park Narodowy, Pieniński Park Narodowy).

W 2000 roku przy znamienitym udziale ojca Huberta Kasztelana, (proboszcza tutejszej parafii) postawiono (21 m) Krzyż Jubileuszowy.



wydrukuj dokument   wyślij znajomemu   ilość wyświetleń 495223
GMINA BUKOWINA TATRZAŃSKA

TATRY

NA NARTY

BASENY TERMALNE

CO ZJEŚĆ

GDZIE SPAĆ

CO ZOBACZYĆ

OCHRONA ŚRODOWISKA I GOSPODARKA ODPADAMI

TRANSGRANICZNA PROMOCJA


 

URZĄD GMINY

 
   
   

   


 


 
 


 


 

 
 

 
 

 

Informacja dla Mieszkańców gminy, którzy uczestniczą w projekcie odnawialnych źródeł energii pn. „Partnerski projekt budowy instalacji odnawialnych źródeł energii dla gmin województwa małopolskiego” [więcej...]

 

 
 

 
 

 
 

 
 

 
 

 
 
 

 
 

 
 

 
 

 
 

 
 
 


 

PAŃSTWOWA STRAŻ RYBACKA INFORMUJE

Znalazłeś wnyki w czasie spaceru w lesie? Nie ruszaj ich z miejsca, zapamiętaj lokalizację i przekaż tę informację do Państwowej Straży Rybackiej w Krakowie. Posiadasz informację o osobie, która może kłusować, a nie wiesz komu to zgłosić? Również przekaż tę informację do Państwowej Straży Rybackiej.[więcej...]

 

 

 

 
 


 
TAXI