Założony w roku 1923 przez miejscowych nauczycieli Michalinę i Franciszka Ćwiżewiczów nosił pierwotnie nazwę: „Teatr i Chór Włościański w Bukowinie pod Jaworzyną w Tatrach” i działał pod patronatem Teatrów i Chórów Włościańskich we Lwowie. Od 1972 roku Bukowiański Teatr Ludowy przyjął imię Józefa Pitoraka, znanego bukowiańskiego poety i dramatopisarza.

Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej już ponad 80 lat jest siedzibą teatralnej braci. Dziś trudno sobie wyobrazić „Góralski Karnawał”, „Sabałowe Bajania”, ferie zimowe czy wakacje letnie bez spektakli w wykonaniu naszego Teatru.

Miło jest nam zatem zaprosić wszystkich naszych Przyjaciół na Jubileuszowe obchody 90-lecia działalności Amatorskiego Zespołu Teatralnego, które będziemy świętować w Domu Ludowym w dniu 5 października 2013 roku.

Piyknie Wos syćkik pytomy!

Program:

Sobota 5 października

18.00 Sztuka teatralna „Lykorz mimo włosnyj woli”
20.00 Sztuka teatralna „Portki”

* * *

Amatorski Zespół Teatralny im. Józefa Pitoraka w Bukowinie Tatrzańskiej

Teatr w Bukowinie został założony jesienią 1923 roku z inicjatywy Michaliny i Franciszka Ćwiżewiczów, miejscowych nauczycieli. Działał pod patronatem Stowarzyszenia Teatrów i Chórów Włościańskich z siedzibą we Lwowie. Początkowo wystawiano niewielkie sztuki adaptowane do gwary góralskiej. Starano się by w miarę możliwości, aktorzy występowali w strojach regionalnych. Chodziło o to, by zapobiegać stopniowemu ich zanikowi. Każde przedstawienie kończyło się śpiewem i tańcami góralskimi. Zainteresowanie przedstawieniami zaczęło coraz szybciej wzrastać. Chętnych widzów było coraz więcej. Licznie przychodzili także mieszkańcy sąsiednich wsi. Zachęcona powodzeniem Teatru zgłaszała się coraz częściej starsza młodzież, a nieco później dorośli, także goście, przyjezdni, którzy brali czyny udział również w pracach organizacyjnych. Grano sztuki regionalne Gwiżdża – „Gody”, „Zrękowiny u Druzgały” Brzegi i inne. W ciągu zaledwie kilku lat swej działalności członkowie Teatru przygotowali przeszło 20 premier granych w większości gwarą góralską. W początku lat trzydziestych stałą siedzibą Teatru został nowo wybudowany Dom Ludowy. W 1926 roku Teatr wyjechał ze swoimi przedstawieniami na Śląsk.

II wojna światowa przerwała na kilka lat działalność Teatru, ale już pod koniec 1945 roku w Domu Ludowym w Bukowinie zaprezentowano sztukę pt. „Narzeczona z Podhala”.

Do końca lat czterdziestych ubiegłego stulecia Teatr wyjeżdżał ze swoimi sztukami na Górny i Dolny Śląsk, a na Wybrzeżu wystawiona została sztuka Franciszka Dominika pt. „Ojcowizna” wyreżyserowana przez Stanisławę Pielawską.

8 stycznia 1961 roku w Ośrodku Telewizyjnym w Łodzi sztuka pt. „Zatraceniec” Józefa Pitoraka została sfilmowana i zaprezentowana w Teatrze Telewizji przez Adama Hanuszkiewicza. W roku 1963 „Zatraceniec” został nagrodzony przez Zarząd Główny Społecznego Komitetu Przeciwalkoholowego w Warszawie za wybitne treści profilaktyczno-edukacyjne, a 17 lutego 1969 roku sztuka ta została wystawiona w Teatrze Starym w Krakowie.

W roku 1971 po śmierci wieloletniego kierownika „Domu Ludowego” Józefa Pitoraka, Teatr przyjął nazwę „Amatorski Zespół Teatralny im. Józefa Pitoraka w Bukowinie Tatrzańskiej”.

W roku 1973 Minister Kultury i Sztuki przyznał Zespołowi Teatralnemu nagrodę III stopnia za twórczość artystyczną i upowszechnianie kultury i folkloru swojego regionu.

W ramach Powiatowego Przeglądu Teatrów Regionalnych, który od roku 1973 odbywa się w Czarnym Dunajcu, bukowiański Teatr wystawił następujące sztuki: 1973 r. – „Zatraceniec”, 1974 r. – „Portki”, 1975 r. – „Wesele góralskie”, 1978 r. – „Gazdówka”, 1984 r. – „Zrękowiny u Druzgały”, 1986 r. – „Gody”, 1988 r. – „Portki”, 1995 r. – „Gwołtu, co sie nie robi!”, 1996 r. – „Ojcowizna”, 1997 r. – „Zemsta”, 1998 r. – „Lykorz mimo włosnyj wóle”, 1999 r. – „Skąpiec”.

Przedstawienia te cieszyły się dużym uznaniem jurorów.

Z Przeglądu w Czarnym Dunajcu po kolejnych kwalifikacjach, bukowianie ze swymi przedstawieniami trafiali na Ogólnopolski Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych w Tarnogrodzie, gdzie również doceniano ich aktorskie umiejętności.

Lata 90. to współpraca aktorów z Janem Guttem–Mostowym, który dokonał adaptacji do realiów i gwary podhalańskiej sztuk Aleksandra Fredry („Gwałtu, rety co się dzieje!”, „Zemsta”, „Damy i Huzary”) oraz utworów Moliera („Lekarz mimo woli”, „Skąpiec”).

Lata 2006 do 2008, to współpraca Teatru z reżyserem Bernardem Popko, która zaowocowała wystawieniem dwóch przedstawień lalkowych: „O Kubiku z Czarnego Dunajca” i „Tatrzańska baśń”. Oba te przedstawienia zyskały duże uznanie na Ogólnopolskim Sejmiku Teatrów Wsi Polskiej w Tarnogrodzie.

W roku 2004 aktorzy Amatorskiego Zespołu Teatralnego zostali uhonorowani przez Zarząd Główny Towarzystwa Kultury Teatralnej w Warszawie specjalnymi dyplomami za wieloletnią działalność służącą rozwojowi kultury polskiej wsi.

W 2009 r. Zarząd Główny Towarzystwa Kultury Teatralnej przyznał Bukowiańskiemu Centrum Kultury „Dom Ludowy” w Bukowiny Tatrzańskiej, Medal 100-lecia Towarzystwa Kultury Teatralnej w uznaniu wybitnych zasług dla kultury teatralnej.

Amatorski Zespół Teatralny im. Józefa Pitoraka w Bukowinie Tatrzańskiej skupia już czwarte pokolenie bukowian, zaangażowanych podobnie jak ich poprzednicy w amatorski ruch artystyczny. Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej już ponad 80 lat jest siedzibą Teatru. Nie sposób zliczyć wszystkich przedstawień, nagród i wyróżnień. Trudno też sobie wyobrazić „Góralski Karnawał”, „Sabałowe Bajania”, ferie zimowe czy wakacje letnie bez spektakli w wykonaniu naszego Teatru.

W piątek 1 października 2010 Amatorski Zespół Teatralny im. Józefa Pitoraka w Bukowinie Tatrzańskiej odebrał nagrodę honorową im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”. Ceremonia wręczenia nagród miała miejsce w Salach Redutowych Teatru Wielkiego w Warszawie. Podczas krótkiej prezentacji uczestników, aktorzy z bukowiańskiego teatru odegrali fragment „Skąpca” Molliera wg przekładu Jana Gutta Mostowego na podhalańską gwarę. Zapraszamy do obejrzenia galerii z tego wydarzenia.

Tekst: opracowanie własne.